Karaman kambersiz, düğünler çengisiz!

2020’nin ilk aylarında önce Çin’de görülen daha sonra ise tüm dünyayı saran Covid-19 virüsü hepimize yeni alışkanlıklar kazandırdı. Maske+Sosyal mesafe+Hijyen bu üç temel kural artık hayatımızın vazgeçilmezi haline geldi.

Ülkemizde Mart ayında görülen ilk Covid-19 vakasının ardından tedbirler ard arda geldi. Okullar tatil edildi. Camiler ibadete kapatıldı. 65 ve üstü yaşlılar ile 20 yaş altı gençlere sokağa çıkma kısıtlaması getirildi. Toplu taşıma araçları seferlerine ara verdi. Parklar, bahçeler, kahveler, lokantalar, kafeteryalar, kuaförler, berberler, spor salonları kapatıldı birer birer. Sosyal yaşantı biranda sekteye uğradı. İnsanlar evlerine kapandı, zorunlu olmadıkça sokağa, çarşıya, pazara çıkmamaya özen gösterdi. Ramazan bayramında sokağa çıkma yasağı nedeniyle vatandaşlar ailelerinden ve sevdiklerinden uzak karşıladı bu yıl. İşte bu tedbirlerle kış ve bahar dönemi böyle geçti.

Havalar ısınıp, yaz gelince insanlarda da bir rehavete kapıldı. Kış boyunca dikkat ettikleri maske, sosyal mesafe ve hijyen kuralları zaman zaman geçerliliğini yitirdi. Hal böyle olunca Karaman’da vaka sayılarında öngörülen bir artış baş gösterdi. Bu artışla birlikte Karaman Valiliği de bazı ek tedbirler aldı. En ilginç tedbir ise geçtiğimiz hafta uygulama geçirilen özellikle insan yoğunluğunun fazla olduğu sokak ve caddelerde çekirdek, dondurma ve sigara kullanımının yasaklanmasıydı. Karaman Valisi Mehmet Alparslan Işık bizzat uygulamaya katılarak vatandaşları dondurma yememeleri, sigara içmemeleri, çekirdek çitlememeleri konusunda uyardı. Hatta bu konu ulusal medyada da geniş yankı buldu.

Malum çekirdeği şehir olarak sever ve çok tüketiriz. Hatta ülke genelinde bir araştırma yapılsa en fazla çekirdek tüketimi yapan şehirlerden biri bile olabiliriz. Çekirdek dost muhabbetlerinde, televizyon izlerken, sokakta, kapı önünde, balkonda otururken en fazla tükettiğimiz kuruyemiştir. Çayın yanında hele daha da keyifle çitlenir. Hatta “Kambersiz düğün olmaz” sözünün buraya has bir Masaralı sözü olduğu da iddia edilir. Ayrıca her toplantıda bulunan, her işin içinde yer alan, hiçbir yerden eksik olmayan kimseler içinde söylenen bir deyimdir. Karamanlılar içinse Kamber, bizim deyimimizle çitlek anlamına da gelir.

Peki özellikle Karamanlıların yaz akşamlarında İsmet Paşa Caddesi üzerinde yürürken vazgeçilmezi olan çekirdeğe, dondurmaya getirilen yasak Karaman’a neler kazandırır neler kaybettirir? İşte bunu önümüzdeki süreçteki vaka sayılarından öğreneceğiz. İnsan yoğunluğunun en fazla olduğu şehrin belirli bölgelerinde yaz aylarında ellerindeki çekirdekle, dondurmayla volta atan Karamanlıların bu yasakla birlikte eli ve ağzı boş kalmış olacak.  Bunun yerine evlerinde kalmaya daha fazla önem verecekler. Çekirdeğe getirilen yasak çevre temizliği açısından ise olumlu oldu. Çünkü bizler çekirdeği çitleyip kabuğunu yere atmayı, içtiğimiz sigaranın izmaritini oraya buraya savurmayı bırakamıyoruz. Bu yasakla birlikte caddeler, sokaklar çekirdek kabuğundan, sigara izmaritinden da belirli ölçüde arınmış olacak.  Cadde ve sokaklarda elimizde dondurma ve çekirdekle amaçsızca gezmek yerine evlerinizin balkonlarında, bahçelerinde bu keyfinizden mahrum kalmayabilirsiniz.

Yazımın başlığını “Karaman kambersiz, düğün çengisiz kaldı” diye attım.  Neden diye soracak olursanız Çekirdeksiz bir Karaman, çengisiz düğüne benzer. (Çengi: Çalgı eşliğinde oynamayı meslek edinmiş kadın) demek. Bizde Karamanlılar olarak çekirdek kadar oynamayı da seven bir milletiz. Her düğünde ortaya çıkıp karşılıklı iki dönmezsek düğüne gitmiş sayılmayız. E malum bu yıl Korona nedeniyle düğünlere de bazı düzenlemeler getirildi. Düğün salonlarına maskesiz girmek, sahneye çıkıp karşılıklı oynamak, halay çekmek, gelin ve damada takı takmak yasaklandı. Düğün salonları sosyal mesafe ve hijyen kurallarına göre yeniden düzenlendi. Eş, dost, akrabaların sandalyesini kapıp geldiği sıkı sıkı birbirleriyle koyu sohbetler ettikleri masalar sosyal mesafeye göre düzenlendi. Kuruyemiş, Meşrubat, Pasta ikramları yasaklandı. Düğünler çengisiz, çalgısız kaldı. Tabi kurallara uymayanlarda oluyor arada. Sonucunda ise vaka sayısı katlanarak artmış oluyor.

Dünyanın birçok ülkesi normale döndü. Hatta Korona birçok ülkenin gündeminde bile değil artık. Ama ne yazık ki Türkiye’de birinci gündem halen Korona. Her akşam haberleri açtığımızda gündemin ilk konusu korona virüs tablosu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca her akşam yeni verileri paylaşıyor. Maske, sosyal mesafe, hijyen konusunda uyarılarda bulunuyor.
Toplum olarak yaşanan ölümlere, artan vaka sayılarına karşın halen koronayı ciddiye almayanlarımız var. Toplum içinde maskesini takmayıp, kolunda, çenesinin altında gezdirenleri mi ararsın, bayramlarda, düğünlerde, asker uğurlamalarında birbirlerine sarılıp öpüşenleri mi ararsın, parklarda, sokaklarda dip dibe, burun buruna sohbet edenleri mi ararsın. Ne ararsan var yani. Peki, bu tedbirsizlikle biz bu korona illetinden nasıl kurtuluruz. Yada nasıl normale dönebiliriz.  Bu gidişle zor gibi gözüküyor. Karaman son dönemde vaka sayısı en fazla artan iller arasında yer alıyor. Tedbirli olmazsak, maske, mesafe ve hijyen kurallarına uymazsak daha çok şeyden mahrum kalırız bu gidişle.

Bu virüs yüzünden kültürel değerlerimizi, örf ve adetlerimizi, geleneklerimizi unutmaya doğru yol almaya başladık bile. Tedbiri elden bırakırsak Covid-19 meselesi ülkemizin tüm sorunlarını gölgede bırakmaya devam edecek. Ne Karaman kambersiz, nede düğünlerimiz çengisiz olurdu ya oldu işte. Biraz daha sabır, biraz daha dikkat..