Kadının kooperatifi olur mu?

Bir düşünelim… Bir köy meydanı, sabahın ilk ışıklarıyla uyanan kadınlar, ellerinde iğ, iplik; yoğurdukları hamurun kokusu, taze sıkılmış yağın berrak sarısı… Eskiden hayat böyleydi. Zaman değişti, köyler boşaldı, üretim fabrikalara taşındı, emeğin kıymeti unutuldu. Şimdi ise unutulanın yeniden hatırlandığı bir döneme giriyoruz. Kayseri bunun yaşayan örneklerinden birisi. Kayseri’de 48 kadın kooperatifi, yalnızca bir yılda 142 milyon lira ciro yaptı ve 670 kişiye istihdam sağladı! Kayseri valisi bu kooperatiflere öncülük etti.

Oysa bundan birkaç yıl önce, belki kimse bunun mümkün olduğunu düşünmüyordu. Şu an ise Kayserili kadınlar, geleneksel ürünleri modern pazarlama yöntemleriyle buluşturarak büyük bir ticari başarıya imza attı. Aspir yağından mantıya, el emeği tekstilden kabak çekirdeğine kadar uzanan geniş bir yelpazede üretim yaparak zincir marketlerin raflarını doldurdular. Bu başarı hikayesinin şehrimizde de gerçekleşmesi mümkün aslında.

Karaman, tarımsal üretimiyle, doğasıyla ve insan gücüyle büyük bir potansiyele sahip. Elma, buğday, nohut, arpa, üzüm… Hepsi bu topraklarda yetişiyor. Fakat üretim ham maddeyle sınırlı kalıyor. Oysa, Kayseri örneğinde olduğu gibi, Karamanlı kadınlar da birlik olup bu ürünleri işleyerek katma değerli hale getirebilir. Elma sirkesi, tarhana, erişte, doğal sabunlar, aromatik bitkisel yağlar, dokuma ürünleri… Hatta daha da somutlaştıralım. Neden bir kadın kooperatifimiz mayalı ekmek yapmasın. O kadar çok çeşit yapılabilir ki. Beyaz undan vazgeçemeyenler için geleneksel, sağlığına önem verenler için kepekli, değişiklik arayanlar için tahinli. Varın siz hayal edin. Hepsi, hem iç pazarda hem de ihracatta büyük bir kazanç kapısı olabilir.

Ve aslında Karaman'da bu kıvılcım çoktan başladı! Sadece rüzgarın esmesine ihtiyaç var. Bugün Karaman'da tam 8 kadın kooperatifi faaliyet gösteriyor. Henüz Kayseri kadar büyük cirolara ulaşmamış olsalar da bu girişimler, doğru desteklerle büyük bir ticari başarıya dönüşebilir. Belediyeden böyle bir vizyon beklemek saflık olacağı için valilik ve ticaret odası bu konuda öncü olabilir. Kadınların el emeğini pazarlayabilecekleri yeni kanallar oluşturulursa, bu kooperatifler büyüyerek Karaman ekonomisinin lokomotiflerinden biri olabilir.

Ancak mesele yalnızca para değil. Bu kooperatifler, kadınlara ekonomik özgürlük, sosyal dayanışma ve aidiyet hissi kazandırıyor. Kendi parasını kazanan bir kadın, yalnızca evine değil, tüm topluma katkı sağlar. İşte bu yüzden Karaman'da da kadın kooperatifçiliği desteklenmeli, teşvik edilmeli, üretilen mallar için pazarlama ve dağıtım kanalları oluşturulmalı.

Çünkü kadınların el emeği, sadece bir ürün değil, bir memleket meselesi. Zaten kadınlarımızın kazanacakları sadece para da değil. Şehrimizde boşanma oranları oldukça yüksek. İlginç bir şekilde Türkiye’de ilk 3’te yer alıyoruz. Bunun sebeplerinden birisi de uzun ve vardiyalı çalışma sistemi sonucu eşlerin birbirinden ayrı kalması. Kadınlarımız kooperatifler kanalıyla ailelerini de yeniden kazanabilir. Hem ailelerinin hem de kendi işlerinin sahibi olabilirler.