Taşeli'de kültürel miras

Taşeli’nin (Ermenek-Sarıveliler-Başyayla) kültürel mirası, Bölgede yaşamış farklı medeniyetlerin toplumsal hafızasını da bünyesine katarak, tarihsel süzgecin oluşturduğu evrimsel bir olgu ile günümüzde muazzam bir hazine olarak karşımıza çıkar.

Bu hazinenin koruyucusu ve anlam yükleyen öznesi de doğal olarak kadındır.  Şöyle ki onu oluşturan toplumun geçmişle geleceği arasındaki bağını tesis eden bu olguda, bünyesinde barındırdığı tarihi mirasın, maddi ve manevi unsurlarla şekillenerek varlığını geçmişten geleceğe taşıyan bilge bir ruhla , kültürün bölgedeki kuşaklar arası aktarımını yapan Taşeli  kadınıdır.

Taşeli Bölgesi’nde toplumun kendine özgü inanış, duyuş, yaşayış ve üretiş tarzı kendine özgü simgesel bütünlüğünü koruyan yine kadındır. Taşeli’de doğan bir insan, aynı zamanda bir kültürün içinde doğmuş olur. İnsanın içinde doğduğu kültür, asırlar boyunca işlenerek oluşmuştur. Ancak görsel deki çulfalık (dokuma tezgâhı) orta Asya’dan günümüze kadar şeklen ve işlevsel olarak yapısını koruyarak gelmesi, Kültür aktarımında coğrafi temasın olumsuz etkilerinin kadınlar tarafından baskılandığının kanıtıdır.

Bölgesel hafızanın temsilcilerinin yetişmesine ve şekillenmesine imkân sağlayan kültür simgeleri, varlığını sürdürebilmesinin temelinde bilge Taşeli kadınlarının kültürü sahiplenmesinde konumlanmıştır. Bu döngünün sürmesi Bölge kadınının yeni paradigmaları baskılamasından kaynaklandığı varsayılmaktadır.

Görsel: Taşeli Bölgesi’nde kültür aktarımında çulfalık dokuma tezgahı ( Cennet Tosun Sarıveliler)



Görsel de Türklerin orta Asya’dan beri kullandığı bilinen günümüze kadar hiçbir değişime uğramadan varlığını Sarıveliler ilçesinde sürdürmüş ve üretim yapmaya devam eden çulfalık (dokuma tezgâhı) tezgâhı bulunmaktadır.

Bu çalışmada kullanılan resim Kültür aktarımında Bölge kadınının önemini ortaya koymaktadır. Çulfalık adı verilen dokuma tezgâhı, Bölge kadınının kültür aktarımı neticesinde Taşeli Bölgesi kültürünün coğrafi temasıyla geniş manada Taşeli Bölgesinin unsurları sayılan Mersin ilinin Anamur, Silifke ve mut ilçelerinde de görülmüştür.

Geleneksel değerlerle ilgili olarak kadının kültürel mirası sahiplenmesinden öte, korumacı bir öğreti içerisinde, dogmatik paradigmalara direnç göstermiştir. Taşeli kadını kültür aktarımını yerine getirirken Kültürün, bir toplumun ürettiği maddi ve manevi değerler bütünü olduğunu bilmeden sezileriyle yerine getirir.