Öğrencilerin girişimi mi, yoksa bir operasyonun parçası mı?
Editör: Karamanca
14 Kasım 2024 - 10:25
Facebook’un arkasındaki asıl güçlerin ne olduğu sorusu, yıllardır tartışılan bir mesele. Bazılarına göre Facebook, yalnızca insanları birbirine bağlamayı hedefleyen bir platformdu. Ancak bu devasa ağ aslında bir istihbarat toplama operasyonunun parçası olarak tasarlanmış olabilir mi? Bu iddiaların temelinde ise, CIA ve In-Q-Tel gibi kuruluşların varlığı yatıyor.
Facebook’un kuruluşuna dair klasik hikâye herkesin malumudur: Harvard’da bir öğrenci olan Mark Zuckerberg, üniversite arkadaşlarıyla birlikte bu projeyi başlattı ve birkaç yıl içinde platform, önce üniversiteler arasında, sonra da dünya genelinde hızla yayıldı.
Ancak, Zuckerberg’in bu masum başlangıcının ardında derin bir operasyonun izleri olabilir mi? In-Q-Tel adını duyanlar bilir ki bu kuruluş, ABD istihbarat örgütleriyle bağlantılıdır ve teknoloji dünyasında yatırım yaparak geleceğin projelerini yönlendiren bir yapı olarak bilinir. Facebook’un ilk yıllarında aldığı yatırımlar arasında In-Q-Tel’in olduğu iddiaları, Facebook’un aslında bir istihbarat projesinin parçası olabileceğine dair teorileri beslemektedir.
In-Q-Tel, doğrudan CIA’e bağlı bir girişim sermayesi fonudur ve amacı, teknoloji dünyasında stratejik olarak önemli bulduğu projelere yatırım yaparak, bu teknolojilerin istihbarat toplama süreçlerine entegre edilmesini sağlamaktır. Zira, Facebook kullanıcılarının platformda bıraktıkları izler, paylaşımları, beğenileri ve etkileşimleri, istihbarat açısından paha biçilmez bir veri kaynağıdır. Milyarlarca insanın hayatının en mahrem detaylarını gönüllü olarak paylaştığı bir platform, bir istihbaratçının hayallerini süsleyecek cinsten bir bilgi hazinesi olabilir.
Bu bağlamda, Facebook’un hızlı bir şekilde dünya genelinde yayılması, sadece kullanıcı dostu olmasıyla değil, aynı zamanda bu verilerin stratejik olarak kullanılmasıyla açıklanabilir mi? Özellikle "Beğen" butonunun devreye girmesiyle kullanıcı davranışları çok daha derinlemesine analiz edilebilir hale geldi. CIA veya diğer istihbarat örgütlerinin böyle bir veri hazinesini kaçırma ihtimali var mıydı? Özellikle sosyal medya platformları üzerinden insanlar hakkında elde edilebilecek bilgiler, klasik istihbarat toplama yöntemlerini geride bırakacak kadar detaylı ve kapsamlıdır.
Bir başka çarpıcı nokta da, Facebook’un başlangıçta sadece üniversite öğrencilerine özel bir platform olarak tasarlanmış olmasıdır. Bu, aslında genç, eğitimli ve gelecek vaat eden bireylerin ilk etapta hedeflendiği bir operasyon muydu? Üniversite öğrencileri, gelecek neslin liderleri, düşünürleri ve karar vericileriydi. Onların yaşamlarını, düşüncelerini ve eğilimlerini analiz edebilmek, geleceği şekillendirmek isteyenler için son derece stratejik bir hamle olabilirdi. Daha sonra platformun halka açılması ve milyonlarca kullanıcıya erişmesiyle, bu veriler bir istihbarat örgütü için kelimenin tam anlamıyla altın değerindeydi.
Facebook’un dünya çapındaki yaygınlaşma sürecine baktığımızda, platformun hızla popülerleşmesinde devlet desteğinin olup olmadığı tartışılabilir. Özellikle Orta Doğu, Asya ve Avrupa’da kısa sürede milyonlarca kullanıcıya ulaşan Facebook, yerel hükümetlerin ve uluslararası kurumların dikkatini çekti. 2011 yılında Arap Baharı olarak adlandırılan olaylar sırasında Facebook’un oynadığı rol, bu platformun sadece sosyal bir ağ olmadığını, aynı zamanda siyasi süreçler üzerinde de doğrudan etkili olabileceğini gösterdi.
Facebook, devrimlerin örgütlenmesinde, gösterilerin yaygınlaşmasında ve hükümetlerin devrilmesinde kritik bir araç haline geldi. Bu durum, Facebook’un siyasi ve istihbarat operasyonlarında ne denli etkili bir şekilde kullanılabileceğini gözler önüne serdi.
Tüm bu gelişmeler ışığında, Facebook’un yalnızca bir sosyal medya platformu olmadığı, aynı zamanda dünya genelinde istihbarat toplama ve toplumları yönlendirme aracı olarak kullanıldığı iddiaları daha da güçlenmektedir. CIA’nin ve In-Q-Tel’in bu süreçteki rolü, platformun kuruluş yıllarındaki destekleri ve dünya çapındaki etkisi düşünüldüğünde, bu teorilerin tamamen asılsız olduğunu söylemek güç. Zira Facebook, kullanıcılardan gönüllü olarak topladığı kişisel bilgileri, hükümetler ve istihbarat kurumlarıyla paylaşma kapasitesine sahip olabilir.
Facebook’un masum bir üniversite projesinden çıkıp dünya çapında milyarlarca insanın hayatını şekillendiren bir dev haline gelmesi, sadece bir başarı hikayesi olarak değerlendirilebilir mi? Yoksa bu devin ardında çok daha karanlık bir plan mı yatıyor? Kullanıcıların gönüllü olarak paylaştıkları bilgiler, belki de en derin devletlerin kasalarına akan birer istihbarat verisi haline gelmiş durumda. Bu durumda, Facebook’un sadece bir sosyal medya platformu değil, aynı zamanda bir istihbarat operasyonunun kilit taşı olduğunu düşünmek hiç de zor değil.
Haber & Yorum / Ata Korkut
YORUMLAR