Taşeli'de kadın ve siyasal gelişim

Bölge kadınının, Taşeli kültürünün egemen olduğu eril kültürün baskın kalıpları içerisinde kendilerine politik yer edinme çalışmaları, çoğu zaman bölgenin muhafazakâr yapısının içinde kaybolup gittiği görülür. Bölge kadınının siyasi hareketlerle tanışması 1990 yılların başına kadar mümkün olmamış, bölgenin değerler bütünü kadını siyasi hareketlerde bulunmayı ayıplayarak, kadının varlığını kabullenmemiştir. Bölgede kadının konumlandığı değer yargıları sadece bilgelik sıfatı taşıyan kadınları ön plana çıkarmış, bunların da politik yaşamda yer bulmalarının zemini oluşmamıştır.

Medeni Kanun’un kadınlar üzerindeki (1926) paradigmal döngüyü kırarak kadınlara siyasal özgürlük tanıyan anayasa değişikliğiyle (1934)  bölge kadınlarının politik statülerini eşit bir konuma getiren tarihsel süreçte, İslam ülkelerinin tamamında ve hatta İsviçre başta olmak üzere çoğu Avrupa ülkesinde bile kadınların siyasi hakları fikir aşamasında bile değilken, reform niteliğindeki bu adım, Türk kadını üzerinde, büyük etki yaratmış, Liberal feminizmin de etkileriyle çeşitli aşamalardan geçerek günümüze kadar ulaşmıştır.

Liberal Feminizmin ortaya çıkmasıyla birlikte Taşeli Bölgesi’nde kadının siyasal hayata katılımı sorunsalı hukuksal olarak, çözümlenebilir bir zemine oturtulmuş olsa da, bu durum sadece Ermenek ilçesinde etkisini göstermiş, bölgenin diğer ilçeleri Sarıveliler ve Başyayla da henüz siyasi bilinç tam olarak oturmamıştır. Liberal Feminizmin ortaya çıkmasıyla birlikte Taşeli Bölgesi’nde kadının siyasal hayata katılımı sorunsalı hukuksal olarak, çözümlenebilir bir zemine oturtulmuş olsa da, bu durum sadece Ermenek ilçesinde etkisini göstermiş, bölgenin diğer ilçeleri Sarıveliler ve Başyayla da henüz siyasi bilinç tam olarak oturmamıştır.

Tablo  daki veriler bizi, bölgedeki eril kültürün rasyonel varlığına götürür. Gelişmiş̧ demokrasilerde kadınlar erkeklerle tümüyle eşit olmasalar bile siyasal yaşamın değişik kademelerinde ve değişik karar mekanizmalarında etkin biçimde yer almaktadırlar. Siyasi partilerde kadınlar, politikaları belirleyen kademelerde değil, partilere destek veren komisyon ya da destek kuruluşları olarak örgütlenmiş kadın kollarında yoğunlaşmıştır.

Bu örgütlenme yönetim kademelerine olmasa bile, parti politikaları üzerinde etkili olmaya başlamıştır. Taşeli Bölgesi’nde kadınların siyasi bilincinin oluşumu 1990 lı yıllardan sonra ortaya çıkmıştır. Daha önceki yıllarda bölgedeki siyasi partilerin kadın üye yapılanmaları yoktur.  Bölge kadınının siyasi partilere üye olma konusunda ki davranışı Tablo da ki veriler ışığında incelendiğinde baskın parti konumundaki Ak parti de bir kümelenme olduğu ve üye sayılarının ilçelere göre çok dalgalı olduğu gözlenmiştir.

Tablo No. Taşeli Bölgesi’nde bulunan ilçelerdeki siyasi partilerin kadın üye sayıları (Siyasi Parti Üye Kayıt Defterleri, 2021) Tablodaki veriler Yargıtay cumhuriyet Başsavcılığının 2020 verilerine aittir.


Bu durum derinlemesine incelendiğinde; çoğunluğun tahakkümü gereği, belli eğitim seviyesine kadar olan kadınların; eşlerinin ya da aile bireylerinden en az birinin bölgede Ak partiye üye olması parti üyeliğinde en büyük etkendir. Bu durum Ak partinin kadın üyelerinin niteliklerinden çok sayısal çoğunluğuna önem verdiğinin göstergesidir. Tablodaki MHP verileri incelendiğinde; Taşeli Bölgesi’ndeki  (3) ilçede de kadın üye sayılarının bir birine yakın olduğu gözlenmiştir. Bu durum MHP’ nin kadın üyelerinin sayısal çokluğundan ziyade niteliklerine göre şekillendiğinin bir sonucudur.

Aynı tablo CHP açısından incelendiğinde Ermenek ve Sarıveliler de kadın üye yapılanmasının olduğu Başyayla da ise kadın üyelerinin olmadığı gözlemlenmiştir. Bu durum daha önce açıklandığı gibi, Başyayla ilçesinde siyasi kutbun eksikliği olarak açıklanabilir. Tablodaki diğer partilerin kadın üye yapılanmaları bölgede yok denecek düzeydedir.