PCOS'ta Beslenme
İlk kez 1935 yılında teşhisi konulan polikistik over sendromu (PCOS); yumurtalıkların düzgün çalışmasını engelleyen ve kadınlarda görülen hormonal bir durumdur. Sıklıkla 15-50 yaş arasındaki kadınlarda görülmektedir ve kadınların yaklaşık %10’ununda bulunduğu düşünülmektedir. Ancak pek çok kadın polikistik over sendromu olduğunun farkına varmamaktadır.
PCOS, kadının yumurtalıklarını ve menstruasyon döngüsünü düzenleyen östrojen ve progesteron hormonlarını üreten üreme organlarını etkiler. Bu bireylerde östrojen ve progesteron hormonlarının seviyeleri normalden düşüktür. PCOS’ta yumurtalıkların içinde küçük ve sıvı dolu keseler büyür; polikistik kelimesi de çok kist anlamına gelmektedir.
Polikistik over sendromunun nedeni net olarak bilinmemektedir. Ancak en sık görülme sebeplerinin kalıtsal faktörler ve anormal hormon seviyelerinin olduğu belirtilmektedir. PCOS’un genetik faktörlerden etkilenebileceği kadar obeziteden de etikilenebileceği düşüncesi savulmaktadır.
Semptomları nelerdir?
Adet düzensizliği veya hiç adet görmeme
Özellikle yüz bölgesinde oluşan akneler
Vücutta istenmeyen tüylerde artış
Kilo artışı
Saçlarda dökülme, seyrelme
Yorgunluk ve düşük ruh hali
Polikistik Over Diyeti Nasıl Yapılır?
Sağlıklı bir beslenme programı insülin direncinizi dengeleyebilir ve PCOS semptomlarının iyileştirilmesine destek olabilir. Polikistik over sendromuna sahip bireyler için uygulanacak diyet programları kişiye özel hazırlanmalıdır. Polikistik over diyeti ile şeker hastaları için uygulanan beslenme programlarının insülini dengeleme özelliğinden dolayı birçok ortak noktaları bulunmaktadır.
Karbonhidrat: Polikistik over sendromuna sahip bireylerin uyguladıkları beslenme programlarında enerjinin %30-40 oranında karbonhidrat kaynaklarından gelmesi yeterli olacaktır. Bireyler günlük beslenme programlarında basit şeker içeriğine sahip gıdaları tamamen çıkartmalı ve kompleks karbonhidrat içeriğine sahip gıdaları belirli miktarlarda tüketmelidirler.
Kahvaltı öğününde tam tahıllı, tam buğday, çavdar gibi lif içeriği yüksek ekmek çeşitlerine yer vermelidirler. PCOS olan kişiler öğle ve akşam yemeklerinde ise pirinç, makarna gibi besinlerin tüketiminden kaçınmalıdır. Bu öğünlerde yağsız çorba ve bulgurun tercih edilmesi kilo verme sürecinde daha ideal olacaktır.
Protein: Polikistik over diyeti uygularken protein kaynağı besinlerin kompleks karbonhidrat kaynakları ile birlikte tüketilmesi kan şekerinin dengede kalması ve sağlıklı kilo verebilmek adına oldukça önemlidir. Bu yüzden yağsız kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, yoğurt, süt, ayran, kefir gibi protein içeriği yüksek besinler PCOS diyeti için oldukça önemlidir.
Bu yüzden gün içerisinde belirli zaman aralıklarıyla tüketmeye özen gösterilmelidir. Ara öğünlerde ise meyve ile yoğurt, peynir ile galeta, süt ile taze meyve gibi protein ve karbonhidrat kaynakları dengeli bir şekilde kişiler tarafından tercih edilebilmektedir. Tüketilecek olan besinlerin porsiyonları ise kişinin metabolizma hızı, yaş, boy ve mevcut kilo değerlerine göre farklılık göstereceği için bir uzmandan mutlaka destek alınmalıdır.
Yağ: Polikistik over diyetlerinde karbonhidrat yüzdesi düşürüldüğü için yağ yüzdesi bir miktar arttırılabilmektedir. Doymuş yağlar PCOS tedavisinde; esansiyel yağ asitleri ise hücre duvarının korunması, kilo yönetimi ve hormonların dengelenmesinde oldukça önemlidir.
Bu yüzden PCOS diyetlerinde somon ve uskumru gibi yağlı balıklara, avokado, zeytinyağı, ceviz ve fındık gibi yağlı tohumlara, kabak çekirdeği ve keten tohumu gibi besinlere diyet listelerinde mutlaka yer verilmelidir. Margarin, mayonez gibi sağlıksız yağ kaynakları yerine esansiyel yağ asitlerinden zengin besinlerin tüketimi bu süreçte büyük önem taşımaktadır.