Lipödem

Lipödem, genellikle kadınlarda kalça ve bacakların simetrik büyümesi olarak görülen kronik, ilerleyici bir adipoz doku bozukluğudur.

Ağrılı yağ birikimi durumudur. Genellikle obezite veya lenfödem olarak yanlış teşhis edilir, ancak dikkatli bir değerlendirmede, belin altından başlayan orantısız bir genişleme ve ayakların korunduğu görünür.

Bacaklar hassas veya ağrılıdır. Lipödemde bozulan lenf damarları işlevini sürdüremez ve değişen mikrosirkülasyonla birlikte lenf taşıma kapasitesini düşürerek lenf sıvısının birikmesine neden olur.

Belirtileri:

Yağ birikmesine bağlı özellikle bacaklarda ve kollarda kalınlaşma veya büyüme. Şişen bölgelerde ağrı ve morarma. Yorgunluk ve halsizlik hissi. Bacaklarda varisli damar görünümüdür.

Lipödemin başlangıcı genellikle ergenlik, gebelik veya menopoz gibi hormonal değişiklikler dönemindedir. Lipödem kadınların %78'inde ergenlik döneminde gelişen östrojenle ilgili bir durumdur, ancak hormonal değişimlerin olduğu gebelik ve menopoz gibi dönemlerde de görülebilir. Çalışmalar, lipödemli hastalarda aile öyküsünün %16-64 arasında değiştiğini göstermektedir.

Aşırı kilo alımı lipödemi şiddetlendirir, aynı zamanda ödem gelişimini arttırır. Erken evre lipödemde selülit yaygın değildir, ancak ödem varsa görülme riski artar. Obezite, azalan aktivite halinde ödem riski artarak lipödem oluşumuna neden olabilir.

Bazı besinler lipödem semptomlarını arttırabilir. Yüksek şekerli yiyecekler ve içecekler, işlenmiş ve kızartılmış yiyecek, yüksek oranda tuz, doymuş yağlar ve trans yağlar lipödem semptomlarını artırır. Bu yüzden tüketilmemelidir. Lipödemde bol su içmek, lenfatik fonksiyonu destekler, su tutulmasını azaltır.

Vücudun ihtiyaçlarını desteklemek için gün boyunca yeterli miktarda su içmek hedeflenmeli. Bunun yanın da porsiyon kontrolü ve dengeli tabaklar lipödem tedavisi için önemlidir. Lipödemli hastalarda genelde  D vitamini ve B12 vitamini seviyeleri düşük bulunur. Bu yüzden mutlaka takviye alınması gerekir.

Beslenme ile birlikte egzersiz, tedavinin temel bir bileşenidir. Venöz ve lenfatik geri dönüş, zindeliği sürdürme, obeziteyi önleme, kasları güçlendirme ve genel sağlık için gereklidir. Yüksek etkili egzersizler, dizlerde ek yüke neden olabilir ve eklem ağrısına yol açabilir, ancak düşük etkili egzersizler uygundur. Örneğin yüzme, pilates, yoga ve yürüyüş. Su içi egzersizler, lipödemli kadınların %79'unda hareket özgürlüğü ve hafiflik sağlar. 

Kaynaklar:
1. Torre YS, Wadeea R, Rosas V, Herbst KL. Lipedema: friend and foe. Horm Mol Biol Clin Investig. 2018;33(1). [Crossref] [PubMed] [PMC]

 2. Földi M, Földi E, Kubik S. Textbook of Lymphology for Physicians and Lymphedema Therapists. 1st ed. Amsterdam, The Netherlands; Elsevier: 2003.