Kapılı Kavşak, Kapısız Köy

Ülkemizin birçok şehrinde belki de bütün şehirlerinde mahalle, cadde veya sokak isimleri o muhitin tarihi, coğrafi, kültürel özelliklerine göre adlandırılır.

Mevcut sokak, cadde, kavşak vb. isimlerinin birçoğu ya tarihte iz bırakmış bir kişinin, ya da yaşanmış bir olayın sonunda konulan isimlerden oluşmuştur. Ya da coğrafi veya kültürel bir anlam taşır verilen isimler..

Örneğin, eskiden verilmiş sokak isimlerinde hep bir anlam bir mana yüklüdür. O sokakta oturanlara geçmişi hatırlatan bir mazisi bir geçmişi vardır. Mahallenizdeki yaşlı birine sokağın ismini sorduğunuzda başlarlar geçmişi anlatmaya, o sokağın isminin nereden ve nasıl geldiğini anlatırlar.

Mesela ilimiz Tahsin Ünal Mahallesi'ndeki Şamkapı Caddesi’ni hepimiz şu veya bu nedenle duymuşuz, belki de defalarca içinden geçmişizdir.

Şamkapı Caddesi’nin ism-i hikâyesi şöyledir:

Cadde ismini 'Şamkapı Çeşmesi'nden almaktadır. Tahsin Ünal Mahallesi’nde bir dükkânın duvarına gömülü olan bu çeşme, 1988 yılında yerinden kaldırılarak bugünkü Musalla denilen yere taşınmıştır. Kitabesinden öğrenildiğine göre Emine isimli bir kadın tarafından 1927 yılında yaptırılmıştır.

Evet, görüldüğü üzere bu çeşme orada olduğu için bu caddeye Şamkapı Caddesi demişlerdir. Yoksa “hadi buraya Şamkapı Caddesi diyelim” diye o caddeye o çeşmeyi dikip, adını da Şamkapı çeşmesi koymamışlardır.

Bir diğer örneğimiz İmaret Mahallesi olsun.

İmaret Mahallesi, ismini, içinde bulunan İmaret Camii’nden almaktadır.

Karaman İl Merkezinde yer alan İmaret Camii, 1451 yılında Karamanoğlu II. İbrahim Bey tarafından yapılmıştır. Yapının nasıl ve ne amaçla kullanılması gerektiğini kurallara bağlayan 1431 tarihli vakfiyede tüm ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarını karşılıksız sağlayabileceği belirtilmiş ve bunlar katı kurallara bağlanmıştır. Mescit, tophane, şifa yurdu, medrese ve aşevinden meydana gelen bir külliyedir aslında İmaret Camii.

Bu camiimiz, hem İmaret Mahallesi’ne, hem de İmaret Caddesi’ne ismini vermiştir.

Bir diğer örneğimiz Karamanoğlu Mehmet Bey Köprülü Kavşağı olsun.

Bu kavşak, şehrimizin girişine yapılmış ve ismini de Karaman ile özdeşleşmiş bir kişiden, Türkçeyi resmi dil ilan eden Karamanoğlu Mehmet Bey’den almıştır.

Gördüğümüz gibi, verilen isimler hep tarihsel bir anlam ifade eden isimlerdir.

Bu örnekleri Karaman’da çoğaltmak mümkün. İstasyon Caddeleri, Yeni Minare Caddesi vs.

Ama son bir örnek var ki bu içler acısı bir durumdur kanımca. Kapılı Kavşak..

2012 yılının sonlarında açılan bu köprülü kavşağın Atatürk Caddesi ile Sanayi Caddesi ve şehir merkezi ile Ereğli yolu arasındaki trafik akışında büyük rahatlama sağlayacağı belirtilirken, verilen isim nedeniyle aslında zihinlerde bir tıkanıklığa yol açmıştır.

Kapılı kavşağın ‘kapı’sı ismini, kavşağın ortasına dikilen ve adeta bir billboardı andıran sanat harikasından almıştır.

O billboard kılıklı ucube’yi sanırım meydana dikmişti önce belediyemiz. Daha sonra Ereğli yoluna yapılan kavşağa bir isim bulamamış olacaklar ki, usta bir manevrayla o ucube kavşağa dikilmiş ve kavşağa da “Kapılı Kavşak” ismi verilmiştir.

İmaret camisinin o anlamlı, ve bir o kadar da estetik kapısını şehrimizin güzel bir noktasına, farklı bir tarzda dikmek yerine ham maddesi kütüğünü dikmeyi tercih eden belediyemiz, billboard çılgınlığının kurbanı olmuş ve Kapılı Kavşak’ta da gördüğümüz gibi adeta ele ayağa düşürmüştür.

Zira henüz görenlerin çok beğeneceği bir eser meydana getirilememiştir.

Yaptığınız Köprülü kavşakların projesinde yeşil bir görüntü varken, kavşağın sağına soluna ‘yarma’ parke taşı döşemenize sessiz kaldık.

Ama basit usül reklamcı tekniğiyle yapılmış bir eseri de, getirip şehrimizin önemli bir yerine dikmeseydiniz keşke.

Oysaki kapılı kavşak ismine alternatif, o kadar çok isim vardı ki;

Ereğli yolu veya Bifa Durağı olarak bilinen bir bölgeye yapılan kavşağın ismi belki ismi bulunduğu bölgeden alabilirdi.

Ya da şehrimize bir türlü kazandıramadığımız/nız Yunus Emre ismi koyulabilirdi o kavşağa.

Belki Türkçe Kavşağı ismi de verilebilirdi.

Ama bana göre verilmeyecek tek bir ismi verdiniz..

Kapılı Kavşak..

Kapılı?

Kapı?

Bir bilinmez..