Cezuliye Tarikatı ve Muhammed Bin Süleyman
Barbaroslar Akdenizin Kılıcı dizisinde adı geçen Cezuliye Tarikatı ve O tarikatın kurucusu Muhammed Bin Süleyman kimdir? İşte Cezuliye Tarikatı ve tarikatın kurucusu Muhammed Bin Süleyman'a dair bilgiler.
Cezuliye Tarikatı, ismini tarikatın kurucusu olan Muhammed Bin Süleyman’ın lakabı olan ‘Cezuli’den alır. Muhammed Bin Süleyman Fas ülkesinin güney kesimlerinde yer alan Cezûle bölgesindeki Simlâl köyünde doğmuştur.
Cezûle kabilesinin bir mensubu olan Muhammed Bin Süleyman, Berberî olamkla birlikte kaynaklarda seyyid olarak anılmaktadır. Doğup büyüdüğü topraklar o gün itibariyle Portekizlilerin tehdidi altında olduğundan eğitimi için Fas şehrine gitti.
O dönem genç bir kadın tarafından inşa ettirilen Saffarin medresesinde dile ve dine dair eğitimler aldı. Bu medresede Şeyh Ahmed Zerrûk ile tanıştı. Zerrûk ilerleyen yıllarda Şazeliye tarikatının önemli isimlerinden biri olmuştur.
Medrese eğitiminin ardından döndüğü memleketindeki karışıklıklar nedeniyle sırasıyla; Tanca, Mekke, Medive ve Kudüs’te toplamda 40 yıl geçirdi. 40 yılın ardından Fas’a dönerek Aynül Fıtr kasabasında (Bugünkü Kazablanka şehri yakınları) bulunan Amgar Zâviyesi şeyhi Ebû Abdullah Muhammed eş-Şerîf ile görüşerek Şazeliye Tarikatı’na intisap etti.
Halen kandil ve diğer özel günlerde dua niyetiyle okunan ve kendisinin virdi olan Delailül Hayrat isimli eseri de bu yıllarda yazdı. Bu yıllar 14 yıl boyunca inziva hayatı yaşadığı biliniyor. İnzivadan çıkıp Asfi’ye yerleşince ünü hızla yayıldı ve etrafına 10 bin civarında mürid toplandı.
Bu durum Sûs valisini endişelendirince Asfi’den çıkartılarak Efugal denilen köye yerleşti. 16 Rebiülevvel 870 (6 Kasım 1465) yılında sabah namazı kıldığı sırada secdede hayata gözlerini yumunca bu köyde yaptırdığı camiye defnedildi.
Vefat tarihi olarak değişik kaynaklarda farklı tarihlerin de verildiği Cezûli’nin zehirletilerek öldürülmüş olması kuvvetli bir ihtimal olarak görülüyor. Vefatından sonra intikamını almak isteyen müridleri naşını farklı bölgelere taşımıştır. Son olarak Merakeş denilen bölgedeki türbesine nakledilmiştir.
Muhammed Bin Süleyman, Afrika tasavvufunun en önemli isimlerinden biri olur Şazeli Tarikatının alt kolu olan Cezûli’nin kurucusudur. Cezûli’nin Delailül Hayrat isimli eserinden başka Ḥizbül-felâḥ ve Ḥizb’l-Cezûli adlı iki evrâdı daha vardır.
Ḥizbü sübḥani’d-daimi la yezâl adıyla da bilinen son eser halk ağzıyla yazılmış olup Şâzeliyye tarikatı mensuplarınca okunur.